İstanbul Bir Kent Tarihi – Bizantion Konstantinopolis İstanbul

Açıklama

İstanbul Bir Kent Tarihi – Bizantion Konstantinopolis İstanbul

Bu kitap ne bir arkeoloji, ne de, mimari örnekleri içermesine rağmen, bir mimarlık tarihi kitabıdır; Bizantion, Konstantinopolis, İstanbul diye bilinen bir dünya kentinin tarihini, geçmişin değişik dönemleri içinde sunma çabasıdır. Kitap, tarihsel koşulların, yapım etkinliklerinin, binyıllık sürekliliklerin ya da ani çöküşlerin ana hatlarını çizmekte, bu eşsiz dünya kentini, içinde yaşayan kentlilerin, ziyaret edenlerin betimlemeleriyle ve bütün dünyanın hayal ettiği kentsel bir varlık olarak sunmaktadır. Metinde, kentin topografyası, tarihi ve anıtları üzerine yapılan yeni araştırmalara yer verilmekle birlikte, asıl amacım, İstanbul’un tarihsel imgesini fiziksel, toplumsal ve kültürel çerçeve içinde tanımlamaya çalışmak oldu. Kentin topografyasıyla ilgili yeni ilkeler ortaya koymaya değil, son derece güzel ve büyüleyici bir doğal çevrede kurulmuş olan bu dünyanın en uzun ömürlü kentlerinden birinde yaşanan eşsiz deneyimin koşullarını anlatmaya çalıştım. Ünlü Bizans araştırmacısı R. Janin, kentin, yaşam ritmi ya da imparatorlarının kaprisleriyle oluşmuş çeşitli “çehre”lerinden söz eder. Binyıl boyunca, insan, yer ve sanat ürünleri arasında yaratılan karmaşık ilişkilerin çoğu artık söz konusu olmadığından, bunları görselleştirmek de çok zordur. Kentsel tarihi yazarken, her ne kadar nesnel bir bakış açısını korumaya çalışmış olsam da, en az değişiklik gösteren tarihsel öğeleri, günümüze ulaşan anıtları, sit’in temel biçimi ile eklemlenmeleri ve bunlardan yararlanan kaynakları, salt gerçekler bağlamında olmasa da ilk izlenimler, tepkiler ve duygular bağlamında kaynak olarak kullandığım için, yazınsal bir örnek yarattığımı biliyorum. Dolayısıyla bu görkemli, dramatik ve çoğu kez acımasız kenti, kendimi olabildiğince spekülasyonlardan ve kriminal kurgu yöntemlerinden uzakta tutarak betimlemeye çaba gösterdim.

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ

GİRİŞ

BİRİNCİ KİTAP: BİZANTİON VE KONSTANTİNOPOLİS

BİRİNCİ BÖLÜM: TOPOGRAFYANIN ÇAĞRISI

1. SİT ALANI VE İLK YERLEŞMELER
2. BİZANTİON KENTİ

İKİNCİ BÖLÜM: ROMA İMPARATORLUK BAŞKENTİ

3. CONSTANTİNUS’UN KENTİ

4. TEODOSİOS SURLARI

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DOĞU ROMA BAŞKENTİ (4.-6. YÜZYILLAR)

5. KENTSEL YAPININ ÖĞELERİ

6. İUSTİNİANOS’UN KENTİ YENİLEMESİ

7. VII. YÜZYILA KADAR KENT DIŞINDAKİ YERLEŞMELER

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: ORTAÇAĞ BİZANS BAŞKENTİ (565-1453)

8. İUSTİNİANOS DÖNEMİNİN SONUNDAN MAKEDONYA HANEDANINA KADAR

9. İKONOKLAZMA

10. KEŞİŞLİK VE MANASTIRLAR

11. MAKEDONYALILAR VE KOMMENOSLAR (876-1204)

12. ORTAÇAĞ KONSTANTİNOPOLİS’İ

13. HAÇLILAR

14. YENİDEN FETİHTEN 1453’E KADAR

15. PALEOLOGOSLARIN KENTİ

16. LEVANTEN KENT GALATA

17. KONSTANTİNOPOLİS’İN DÜŞÜŞÜ

İKİNCİ KİTAP: İSTANBUL

BİRİNCİ BÖLÜM: OSMANLI BAŞKENTİNİN KURULUŞU

18. FATİH’İN İSTANBUL’U

19. TÜRK-İSLAM KENTİ KAVRAMI

20. FETİHTEN SONRA KENTİN İMARI

21. GALATA

22. BİZANS KENTİNDEN İSLAM KENTİNE DÖNÜŞÜM (1481-1520)

23. MATRAKÇI NASUH’UN İSTANBUL HARİTASI

24. KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN VE KOCA SİNAN ÇAĞI

25. SİNAN’IN İSTANBUL’U, GERÇEKLEŞEN BİR KENT KAVRAMI

26. KENTİN GELİŞİMİ (1520-1603)

27. PIERRE GILLES: 16. YÜZYILDA ROMA KONSTANTİNOPOLİS’İNE SON BAKIŞ

28. SİNAN’DAN SONRA KENTSEL GELİŞME (1588-1703)

29. BAŞKENTTEKİ OSMANLI TOPLUMU (16. VE 17. YÜZYILLAR)

30. EVLİYA ÇELEBİ’NİN İSTANBUL’U

31. TOPKAPI SARAYI (16. VE 17. YÜZYILLAR)

İKİNCİ BÖLÜM: BATILILAŞMA SÜRECİ

32. LALE DEVRİMİ MANİYERİZMİ

33. BATI’YA YÖNELİŞ: BAROK İSTANBUL

34. MELLING’İN GRAVÜRLERİNDEKİ İSTANBUL

35. ENDÜSTRİ DÖNEMİ ÖNCESİ İSTANBUL’UNUN KENTSEL NİTELİĞİ ÜZERİNE

36. DEĞİŞEN İMGELER VE DEĞİŞEN YAPILAR (1808-1918)

37. KOZMOPOLİT BAŞKENT

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: CUMHURİYET DÖNEMİ

38. TERK EDİLEN BAŞKENT (1923-1950)

39. YENİ METROPOLE DOĞRU (1950-1960)

40. GECEKONDULAR YA DA KENTSEL İMGEYE KARŞI ÖRTÜLÜ SAVAŞ

41. TARİHSEL MİRAS AYAKTA KALABİLİR Mİ?

42. 1960’LARDAN SONRA İSTANBUL

43. MAGALOPOLİS’İN DEMOKRATİK KÜTLELERİ

KAYNAKÇA

GÖRSEL KAYNAKÇA

YER VE KİŞİ ADLARI DİZİNİ