Mehmet Celal’in son yıllarında yazdığı Kuşdili’nde romanı, Kadıköy’ün bu çok ünlü mesire yerinde başlayan bir aşk hikâyesi ve bu hikâyeye ikinci bir kadının girmesiyle yaşanan olaylar etrafında şekillenir. Servet-i Fünun’dan mizah dergisi Kalem’e dönemin popüler mecmualarının okunduğu, Cenap’tan Muallim Naci’ye pek çok şairin şiirleriyle anıldığı eser, hem yazarın hem dönemin okuma kültürü ve beğenisi hakkında fikir vermesi açısından dikkate değerdir.

Mehmet Celal (1867-1912) Mehmet Celal, babası Ferik İsmail Hakkı Paşa’nın memuriyeti nedeniyle çocukluğunu Şam, Beyrut, Sofya, Erzincan gibi pek çok farklı şehirde geçirmiştir. Bu nedenle çeşitli okullara devam etse de düzenli bir eğitim göremez. Özel hocalardan ve babasından dersler alır. Oldukça genç bir yaşta memuriyet hayatına atılıp mümeyyizliğe kadar yükselir. Fakat içki sorunuyla bu görevden ayrılmak zorunda kalır. Sonradan alkol tedavisi görse de giderek sağlığı bozulur ve hayatını kaybeder. Edebiyatımızda Ara Nesil olarak adlandırılan grubun önemli kalemlerinden olan Mehmet Celal’in ilk şiirleri Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlanır. Daha sonra Maarif, Hazine-i Fünun, Mektep, Malumat gibi pek çok dergide yazarak adını duyurur. Roman, şiir, hikâye ve tenkit gibi farklı türlerde, çok sayıda eser kaleme alan yazarın ilk romanı Venüs yayımlandığında okurların beğenisini kazanır ve kısa zamanda üne kavuşur. Bir Kadının Hayatı ve otobiyografik eseri Küçük Gelin o dönemde en beğenilen romanları olur. Mehmet Celal’in seçme eserlerine Türk Edebiyatı Klasikleri Dizimizde yer vermeyi sürdüreceğiz.