Milli Mücadele Başlarken – Mondros Mütarekesi’nden Büyük Millet Meclisi’nin Açılmasına
Açıklama
Yakın Tarihten Kaynaklar ve Belgeler Dizisi, ilk kitabı olan Mithat Cemal Kuntay’ın Namık Kemal’inden sonra M. Tayyib Gökbilgin’in Milli Mücadele Başlarken adlı çalışmasıyla sürüyor.
Milli Mücadele Başlarken, Cumhuriyet döneminde yetişmiş ilk kuşak tarihçilerden Tayyib Gökbilgin’in, alanında öncü olmuş bir çalışması. 1934’te üniversitelerde verilmeye başlanan İnkılap Tarihi dersleri radyoda ve gazetelerde de yayımlanmış, Cumhuriyet’in kurucu kadrolarının önde gelenleri dersleri bizzat vermişti. Yakın tarihi konu alan bu ilk derslerin içeriğinde kişisel tecrübeler ve yaklaşımlar önemli ölçüde belirleyiciydi. Bu dersleri izleyen dönemlerde Milli Mücadele yıllarını akademik yaklaşımla ele alan az sayıdaki çalışmalardan biri olan Milli Mücadele Başlarken, bir tarihçi titizliğiyle farklılaşmış ve öne çıkmıştır.
Bu eser, yayınevimizde ilk cildi 1959’da, ikincisi 1965’te basılan ve uzun zamandır baskısı bulunmayan bu öncü çalışmanın tamamının tıpkıbasımından oluşmaktadır.
M. Tayyib Gökbilgin (1907-1981) Ordu’da, kuşaklardır kadılık ve hukukçuluk yapan bir ailede doğdu. Aile geleneğine uygun olarak ilköğretimini evde babasının gözetiminde tamamladıktan sonra medrese öğrencisi oldu. Kurtuluş Savaşı’nda ara verdiği öğrenimini Samsun, Erzurum ve Trabzon Muallim Mekteplerinde tamamladıktan sonra 1929’da Erzrurum-Aşkale’de öğretmen olarak çalışmaya başladı, Anadolu’nun farklı yerlerinde yedi yıl görev yaptıktan sonra 1936’da Ankara Üniversitesi DTCF Hungaroloji bölümüne kaydoldu, 1940’ta Osmanlı Tarihinin Macarca Kaynakları adlı lisans teziyle mezun olarak İstanbul Üniversitesi’nde çalışmaya başladı. 1943’te TTK üyesi oldu. Önce Yeni ve Sonçağlar Tarihi Kürsüsü’nde, 1955’teki profesörlüğünden sonra da Ortaçağ Kürsüsü’nde dersler verdi. Bu sıralarda yayımladığı Milli Mücadele Başlarken, Cumhuriyet tarihi konusunda verdiği en geniş kapsamlı eser oldu. Gökbilgin çalışmalarını daha çok Osmanlı uygarlığı ve müesseseleri üzerinde yoğunlaştırdı. Aralarında Edirne ve Paşa Livası, Rumeli’de Yürükler, Tatarlar ve Evlad-ı Fatihan’ın da bulunduğu pek çok kitabın yanı sıra Belleten başta olmak üzere pek çok akademik yayında makaleler ile İslam Ansiklopedisi’nde Osmanlı kurumları ve biyografi maddeleri yazdı. 1961’de İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü bünyesinde açılan Osmanlı Müesseseleri ve Medeniyeti Tarihi Kürsüsü’nün kurucularındandı. 1977’deki emekliliğine dek kürsünün başkanlığını üstlendi. 2 Haziran 1981’de vefat etti.
