Celâl Bayar Biyografi
Celâl Bayar
1883 yılında Bursa’nın Gemlik ilçesinin Umurbey Köyü’nde doğdu. Bursa’da İpek Meslek Yüksek Okulu ve Collège Français de l’Assomption’da eğitim gördü. TC Ziraat Bankası ile Deutsche Orient Bank’ın Bursa şubelerinde memur olarak çalıştı. 1907’de İttihad ve Terakki Cemiyeti’nin Bursa’daki gizli kolu olan ”Küme” adlı örgüte girdi. Ardından cemiyet tarafından İzmir’e gönderildi.
Mütareke döneminde İzmir Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyeti’ne girdi. İzmir’in işgali tehlikesi belirince, ”Galip Hoca” takma adıyla zeybek ve köy hocası kılığında köy köy dolaşarak işgale karşı propaganda yaptı. İzmir’in işgalinden sonra, Aydın’ın geri alınması mücadelesine katıldı. Balıkesir Kongresi kararıyla Akhisar Cephesi Komutanlığı’na getirildi.
1920’de son Osmanlı Meclis-i Mebusanı’na Saruhan Sancağı mebusu seçildi. Millî Mücadele’nin başlaması ile birlikte Anadolu’ya geçerek bu hareketteki yerini aldı. Birinci Büyük Millet Meclisi’nde mebus olarak görev alan Mahmud Celâl Bey, 1921’de İktisat Vekili oldu.
1922’de Lozan Barış Konferansı’na gönderilen ilk kurula danışman olarak katıldı. 1923 seçimlerinden sonra İkinci Büyük Millet Meclisi’ne İzmir milletvekili olarak girdi. Mart 1924’te Mübadele, İmar ve İskan Vekilliği’ne atandı. Temmuz 1924’te bu görevinden istifa etti.
26 Ağustos 1924 yılında Atatürk’ün isteği ile Türkiye İş Bankası’nın kurulmasında önemli rol oynadı ve 1932’ye kadar genel müdürlüğünü yaptı. 1932’de İktisat Bakanlığı’na getirilen Bayar, 1937’ye kadar bu görevde kaldı. 1937 – 1939 yılları arasında başbakanlık yaptı. Daha sonra siyasi yaşamını İzmir milletvekili olarak sürdürdü.
1946 yılında Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti’yi kurdu ve partinin genel başkanlığına seçildi. Partisinin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra 22 Mayıs 1950’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce Türkiye’nin üçüncü cumhurbaşkanı seçildi.
27 Mayıs 1960 askerî müdahalesiyle görevinden uzaklaştırıldı. 15 Eylül 1961’de Yassıada Mahkemesi tarafından idama mahkûm edildi. Cezası Milli Birlik Komitesi tarafından müebbet hapse çevrildi. Sağlık sorunları nedeniyle serbest bırakıldığı Kasım 1964’e kadar Kayseri Cezaevi’nde kaldı.
1903 yılında Reşide Hanım’la evlenen ve üç çocuğu olan Celâl Bayar, 22 Ağustos 1986 günü İstanbul’da vefat etti.
